Trong đời bạn còn điều gì dang dở?
Chà, trong đời ai cũng luôn có nhiều điều còn dang dở. Chẳng điều gì thực sự thành toàn. Dường như cuộc đời chúng ta bị gián đoạn bởi cái chết. Hầu hết chúng ta chẳng hoàn thành đời mình, chúng ta thiếu thời gian. Thế nên, một cách ý thức và vô thức, chúng ta lập danh sách việc chúng ta còn muốn làm, điều chúng ta muốn thấy, những gì chúng ta muốn hoàn tất trước khi chết.
Chúng ta vẫn còn muốn làm gì? Nhiều việc nảy ra ngay lập tức. Chúng ta muốn thấy con cái lớn lên. Chúng ta muốn thấy đám cưới của con gái mình. Chúng ta muốn thấy những đứa cháu ra đời. Chúng ta muốn hoàn thành tác phẩm cuối cùng, tòa nhà cuối cùng. Chúng ta muốn mừng sinh nhật tuổi 80. Chúng ta muốn hòa giải với người thân.
Trên những điều đó, những điều quan trọng hơn, thường thì chúng ta cũng có một danh sách những việc ta chưa làm vì bận rộn, vì khó khăn kinh tế, vì xao lãng. Chúng ta muốn hành hương Camino, muốn đến Thánh địa, muốn thấy danh lam thắng cảnh Âu châu, muốn xách balô đi Châu Á, muốn cùng con cháu đi khắp nước, tận hưởng tuổi về hưu.
Nhưng khi tưởng tượng về những chuyện còn dang dở trong đời, có một mối nguy là chúng ta dễ bỏ qua những gì phong phú có ngay trong cuộc sống, trong thời khắc hiện tại của mình. Câu đáng để hỏi hơn, nên là thế này: Tôi muốn sống như thế nào trong hiện tại để sẵn sàng chết khi thời điểm đó đến?
Ngòi bút người Tây Ban Nha, linh mục Pablo d’Ors, trong quyển Tiểu sử của Thinh lặng (Biography of Silence), một quyển sách tuyệt vời về chiêm niệm, đã nhìn thẳng vào sự khả tử của mình và quyết định những điều mình muốn làm khi biết rồi đến một ngày mình sẽ chết. Đây là danh sách của cha. “Tôi đã quyết định đứng lên và mở rộng đôi mắt. Tôi đã quyết định ăn uống chừng mực, ngủ đủ giấc, chỉ viết những gì hữu ích cho sự thăng tiến của những người đọc, kiềm chế sự vô độ và không bao giờ so sánh mình với người khác. Tôi cũng quyết định tưới cây và chăm sóc cho các vật tôi nuôi. Tôi sẽ đi thăm người bệnh, sẽ chuyện trò với người cô đơn, và sẽ chơi đùa với con nít. Tôi cũng đã quyết định đọc kinh mỗi ngày, cúi mình trước những sự tôi thấy là thiêng liêng, tôn kính Phép Thánh Thể, lắng nghe Lời Chúa, cử hành Phép Thánh Thể, chúc bình an, và hát đồng thanh. Và tôi sẽ đi rảo bộ, một việc tôi thấy cần thiết. Tôi sẽ đốt lò sưởi, một việc cũng cần thiết. Và tôi sẽ đi mua đồ một cách thong thả không vội vàng, chào hỏi hàng xóm dù tôi chẳng ưa họ, tôi sẽ đăng ký theo dõi một tờ báo, thường xuyên gọi điện hỏi thăm bạn bè và anh chị em. Và tôi sẽ đi chơi, đi bơi ở biển ít nhất một năm một lần, chỉ đọc những sách hay, hoặc đọc lại những sách tôi thích… Tôi sẽ sống vì những điều đáng để chú tâm và quan tâm. Và như thế, đến tuổi già, tôi sẽ trầm ngâm thưởng ngoạn, vừa khiêm nhượng vừa tự hào, vườn cây trái tuy nhỏ bé nhưng tráng lệ mà tôi đã trồng. Cuộc đời là thái độ, văn hóa và vun đắp.”
Cuộc đời là thái độ, văn hóa và vun đắp. Tôi đã thoát được hai chứng ung thư. Lần đầu tiên tôi được chẩn đoán mắc ung thư là bảy năm về trước, nhưng bác sĩ bảo không có gì nghiêm trọng. Tôi đã sợ, nhưng thời gian của đời tôi vẫn còn rất dài. Nhưng cách đây bốn năm, khi chứng ung thư tái phát, các bác sĩ không tỏ ra lạc quan cho mấy, và dùng những từ ngữ chuyên ngành, ngỏ ý cho tôi biết thời gian của tôi không còn bao nhiêu. Và nó đã làm cho tôi suy nghĩ và cảm nhận của tôi được rõ ràng hơn bao giờ hết. Tôi choáng váng, về nhà, ngồi xuống cầu nguyện, rồi viết một lời tuyên tín nhỏ cho bản thân, một dạng danh sách cần làm.
Tôi sẽ nỗ lực để sinh hoa trái bao lâu còn có thể.
Tôi sẽ biến mỗi ngày và mỗi hoạt động trở nên quý báu và vui vẻ hết sức có thể.
Tôi sẽ nỗ lực để dễ thương, nồng hậu, nhân từ hết sức có thể.
Tôi sẽ nỗ lực để sống lành mạnh hết sức có thể.
Tôi sẽ nỗ lực để đón nhận tình yêu thương của người khác một cách sâu sắc hơn lâu nay.
Tôi sẽ nỗ lực để sống “hòa giải” trọn vẹn hơn. Không còn làm tổn thương người khác nữa.
Tôi sẽ nỗ lực để giữ tinh thần hài hước.
Tôi sẽ nỗ lực để can đảm và dũng cảm hết sức có thể.
Tôi sẽ nỗ lực để không bao giờ nhìn vào những gì tôi đang mất đi, nhưng nhìn vào cuộc đời tuyệt vời và viên mãn của tôi lâu nay.
Và tôi sẽ, mỗi ngày, quỳ dưới chân Chúa trong lời cầu nguyện.
Và tôi cũng sẽ bắt đầu tưới cây, quan tâm đến con mèo hoang, và cho chim chóc quanh nhà ăn.
Cuộc đời là thái độ, văn hóa và vun đắp.
J.B. Thái Hòa dịch
Trả lời